Aanstaande vrijdag ben ik aan de beurt bij de Wintercursus. De middag heet: 'Wie is hier eigenlijk de baas?'. Het gaat over de bestuursgeschiedenis. Eerst zal Jan van den Broek vertellen over de periode vóór 1795. Hij was in het verleden gemeentearchivaris van Groningen. En Groningen was de baas in het Oldambt. Het ligt voor de hand dat we hem vragen of hij wil vertellen hoe dat in z'n werk ging.
De omslag van 1795 was groter dan ik gedacht had. Ineens moest er, na een grote omslag, een nieuwe vorm gevonden worden voor het bestuur. Dat is het begin van het verhaal dat ik zal vertellen.
Onderweg van Winschoten naar huis, vraag ik mij af in welke wereld ik met mijn verhaal terecht kom. Het Oldambt was zó anders dan het nu is. Ik rijd, bijvoorbeeld, met zicht op een prachtige rode ondergaande zon achter een wat mistige bomenrij, over de A7. De weg ligt er sinds 1990. Daarvoor waren er andere asfaltwegen van Groningen door de dorpen naar de Duitse grens kronkelden. En dáár weer voor waren de wegen van klinkers, puin of zand. En nog weer eerder was de beste weg van water.
Ik ben nu in een half uur van Winschoten in Groningen. Met de trekschuit ging dat iets anders: 7 uur varen was het. Maar er is natuurlijk veel meer. Winschoten was een 'vlek', geen stad. Als je de kaarten bekijkt, zie je eigenlijk een soort lintdorp, net als de andere dorpen in de regio. Nieuweschans was nog een vesting in rond 1800, werd zelfs belegerd door de Franse bevrijders. De waterhuishouding ging met molens. De Dollard kwam nog bijna tot Finsterwolde, waar de garnalenvissers woonden. Er moesten nog 4 polders bij komen om het land zo te maken als het nu is. De boerderijen stonden er nog in oude staat. Pas in de loop van de eeuw zouden de rijke voorgevels komen.
De Negentiende eeuw heeft indrukwekkende veranderingen gebracht in het Oldambt. Dit keer moet ik me beperken tot de komst van een rij aan nieuwe grondwetten, de gemeenten, het kadaster en het stemrecht. Dat ga ik in de toekomst toch nog eens een keer anders doen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten