vrijdag 27 april 2012

Praten over de oorlog - verhalen bij de thee

"Zolang er nog iemand is die kan vertellen wat er is gebeurd, is het hele volk gered" Meneer Hommes herinnerde mij vanavond aan dit Joodse gezegde. Hij vertelde mij over de telefoon zijn herinneringen over de Blauwe Schuit in Winschoten. Het is zijn verantwoordelijkheid, vindt hij, om te blijven vertellen wat hij zich herinnert van de oorlog. Dan gaat er niemand verloren.

Beelden bij de thee valt dit jaar op 4 mei. Daarom praten we over de oorlog met mensen die zich die tijd nog goed kunnen herinneren. Ik ben benieuwd naar het dagelijks leven. Uit de verhalen die in tot nu toe heb gehoord, maak ik op dat je het best op een grote boerderij kunt wonen in de oorlog. Je kunt je eigen voedsel verbouwen en je heb veel om te ruilen. In plaats van geld, krijg je suiker voor de suikerbieten. Die suiker ruil je weer voor alle andere dingen die je nodig hebt. Je kunt ook het best aan de grens gaan wonen. Traditioneel viel er veel te smokkelen, in de oorlog natuurlijk nog meer.



Ik ben benieuwd naar de verhalen. Ik zal twee mannen interviewen en de zaal vragen naar hun herinneringen of de verhalen van hun ouders, om een beeld te krijgen van de dagelijkse dingen tijdens de oorlog.
Wat als je je persoonskaart vergat, of kwijtraakte?
Hoe lang stond je in de rij bij de distributie?
Hoe kwam je aan nieuwe kleren?
En hoe is het als ineens kinderen uit de klas niet meer komen?
En voelde je je in de gaten gehouden?
Dat soort vragen. 


donderdag 19 april 2012

Fotoboek van gemeente Scheemda

In 1932 nam de burgemeester van gemeente Scheemda afscheid. Hij was 65 jaar geworden. Bij de gelegenheid kreeg hij een album aangeboden. Hij sloot een carrière afZijn kleinzoon, ook een Eisso Braak, had het album in de kast liggen. Het is voor hem tijd geworden om op te ruimen, vond hij. Het album mocht naar ons, met nog andere documenten. Gistermorgen kwamen hij en zijn vrouw langs met een krat vol spullen.

Het album met het logo van de voormalige gemeente Scheemda.

Zo krijg je het niet meer tegenwoordig, wat een verrassing toen ik dit zag!

In het album staan foto's van alle dorpen in de toenmalige gemeente.



Van de scholen, de kerken en andere openbare gelegenheden. Wonderlijk genoeg ook van de woonhuizen van de wethouders en het hogere gemeentepersoneel. De voormalige gemeente Scheemda (tot 1989) was niet erg zuinig op oude foto's. De collectie is zeer beperkt. Dat is nu een beetje goed gemaakt. We hebben nu bijvoorbeeld een foto van de burgemeesterskamer, de raadszaal en de secretarie van de jaren dertig.

Naast dit album kregen we nog een leporelloboekje van Winschoten, een album met krantenknipsels van de burgemeester en een doos vol glasnegatieven. De zoon van de burgemeester, de vader dus van de Eisso die de spullen kwam afgeven, was een gepassioneerd fotograaf.

En dan nog dit: printing on demand in 1916.

"Kl. heeft gauw even een ansicht voor jou afgedrukt dan kon je het zien"
Een ochtend schatgraven aan het begin van mijn CHC-werkweek. Dat wil ik iedere week wel.

vrijdag 6 april 2012

Fotoverslag Kruijermiddag

Het begin van de middag: de beelden en de thee.

Eén van de mooiste ontwerpen van Kruijer, één van mijn favorieten.

De details in de Dr. D. Bosstraat. Op de achtergrond de voormalige bibliotheek, niet van Kruijer, maar wel mooi.

Uitleggen wat de kenmerken zijn van het werk van de Oost Groninger Bouwmaatschappij. Kruijer was de direkteur.


Het huis dat de muziekleraar Proverbio liet bouwen. Hoekig, maar heel licht. 

Het huis van de familie Salomons. Op het glas van het kleine venster boven in de gevel staat een  Hebreeuws teken.  Even navragen wat het bekekent.

Klein voorbeeld van bijpassend straatmeubilair. Op de achtergrond het enige huis van Kruijer en Visker dat rietgedekt is.

Het was koud, het regende niet (of nauwelijks), maar het is toch lente!

Het huis van Visker. 

Foto's: R. Rosendahl

maandag 2 april 2012

Epko Vroom, kluizenaar?

Een tijd geleden bracht iemand een grote verzameling foto's om te laten scannen. Nu dat allemaal is gebeurd, is het tijd om de foto's weer terug te geven. We zitten aan tafel in het Cultuurhistorisch Centrum. Alle foto's komen nog even door mijn handen. Gelukkig maar, want ineens komen er toch nog weer extra namen. En herinneringen. Eén van die herinneringen gaan over Epko Vroom, die in een huisje woonde in het veld bij Nieuw Beerta.

Stroom en water zal het huisje niet gehad hebben en Epko woonde er alleen. De kinderen, die graag in de velden speelden, vonden hem een beetje eng. Een lot dat meer alleen wonende 'zonderlingen' wel hadden. Ze hadden een liedje op Epko:
Vroom gait mit stoom
Gait mit musiek
over de diek.

De diek was dan de dijk waarop ook Drieborg ligt. De twee kaarten kreeg ik ook, samen met de foto van het huisje van Epko. Schuin links boven de naam Nieuw Beerta ligt het huisje van Epko.  De kaart is uit 1902. Er stond toen kennelijk nog een huis, dat in de jeugd van mijn verteller als verdwenen was. 

Afgezonderd van het dorp, vrij in het land. Een uitzicht en een stilte die intussen schaars is geworden in Nederland. In de polders van het Oldambt kun je het nog horen: de stilte en kun je de horizon nog zien. Het is elke keer weer een feestje.