donderdag 1 april 2010

Bensjen - gedicht van Saul van Messel

Toen mijn vader op sterven lag
jong maar versleten
wat het woensdag die dag
ik zal het nooit vergeten

meester las uit de duinheks voor
de spanning steeg ten top
tot er wreed werd gestoord
door een onverwachte klop

binnen - klonk het hoekig
ik voelde: mij ging het aan
dan zag de klas mijn moeke
op de drempel staan

eerst nog even verstomd
was ik heel gauw al bang
toen zocht ik mijn klompen
in de kille lange gang

voor schoenen nu geen tijd
fluistert moeke in mijn oor
tegen moeten geen respijt
gaat zij mij werktuiglijk voor

bij het hek staat de rebbe
al op mij te wachten
het begin van een wedren
met hogere machten

want in de aloude tred
van ons joodse bestaan
zoekt de mal'ach ha-mawet
een dode op naam

wordt zo'n naam dan geloodst
naar een veilige geul
zoekt de engel des doods
bij een ander zijn heul

zo begrijp ik de rebbe
langs de stille vissersdijk
waar wij buiten adem rennen
als in wedloop met een lijk

in de sjoel in de bosstraat
staan tien vrome joden
in aandachtig beraad
met mystiek en geboden

ik - klein op mijn klompen
zie de rebbe in het boek
naar een plaatsvervanger lonken
voor mijn vader op zoek

mousje - zegt hij zacht
we staan al op straat
maar geen dood sloeg er acht op
we waren te laat

ik weet het aan mijn klompen
die in kinderlijk verwijt
mij in rouw moesten dompelen
door verlies van wat tijd

Nu kan geen sjoel meer die last
van mijn klompen verzoenen
want de kille - vergast -
ging naar polen op schoenen.

Bensjen is het gebed dat in de synagoge werd uitgesproken voor het herstel van een ernstig zieke. De naam van de zieke werd veranderd om de engel des doods (mal'ach ha-mawet) te misleiden. Uit een geopende tora-rol werd de eerste naam gekozen.

De traditie, de geschiedenis en plaatsen uit het Oldambt spelen een belangrijke rol in het werk van Saul van Messel (Jaap Meijer). Op 16 april is er een lezing in het CHC over Saul van Messel door Wout van Bekkum. De lezing begint om 14.30.

Misschien tot dan.

Geen opmerkingen: