28 augustus 1913 - Staking in Nieuwolda

Op 28 augustus vraagt het Centraal Bureau voor de Statistiek om nadere informatie over een staking van arbeiders van de dorsmachine. Het CBS hield gegevens van alle stakingen bij en kennelijk hebben ze gehoord dat de dorsmachine stil heeft gestaan. Het bureau verzamelt de gegevens voor hun maandelijkse overzichten. Via de gemeente proberen ze te achterhalen wie bij de staking betrokken waren.

In november komt er een tweede verzoek binnen. Arbeiders in Nieuwolda hebben opnieuw gestaakt. Het moet in oktober gebeurd zijn. Ze stonden tegenover twee boeren: J.C. Hamster in de Oostwolderpolder en G. Post Hzn. Het conflict ging tussen hen en de arbeiders van de dorsmachine.

Het lijkt er op dat de arbeiders het in oktober grondig hebben aangepakt, want de publiceerden een waarschuwing in het Nieuwsblad van het Noorden van 8 oktober 1913:

WAARSCHUWING!

ARBEIDERS, laat u niet leenen als onderkruipers dienst te doen, daar op de Dorschmachine "Eendracht" van Oostwolderpolder en Binnen AE een actie is ontstaan.

Het bestuur der N.L.T. en Z.

Het gemeentebestuur reageert niet op de vraag om informatie. Daarom komt er op 3 december opnieuw een brief van het CBS. Maar ook daarop is niet gereageerd. Tot in juni 1914 is geen afschrift te vinden in de uitgaande stukken van de gemeente. Misschien vond het bestuur het teveel moeite om de staking te onderzoeken. Of misschien vonden ze dat het hun zaak niet was om zich met dit soort maatschappelijke conflicten te bemoeien. 

Kleine stakingen in de landbouw kwamen veel voor. Wie de kranten uit het begin van de twintigste eeuw doorbladert, komt stakingen tegen van aardappelrooiers in Veendam en stakers in Delfzijl, Beerta en Finsterwolde. Het was misschien te gewoon om er echt aandacht aan te besteden.

Dan is er nog een vraag open: wat was de N.L.T. en Z.? Ik zou me kunnen voorstellen dat de L. staat voor landbouw, de T. voor tuinbouw. De N. kan Noordelijk of Nederlands inhouden, maar de Z.? Ik weet het niet. Ik heb de vraag voorgelegd aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Bij het publiceren van dit verhaal was het antwoord nog niet binnen. Ik kom er dus nog op terug.