Wie Weet Waar Etty Woonde? 3

Van 1918 tot 1924 woonde de familie Hillesum in Winschoten. De kinderen waren nog klein en de jongste, Mischa, werd in Winschoten geboren. In de Tweede Wereldoorlog schreef de oudste dochter, Etty, een dagboek dat jaren later wereldberoemd werd.

De meeste plaatsen, waar zij gewoond heeft, hebben een gedenkteken voor haar. Winschoten heeft dit nog niet. Het zou passend zijn om dit te plaatsen op of bij het huis waar ze gewoond heeft. Precies daarover bestond onduidelijkheid. Daarom ben ik het gaan onderzoeken. Na het archiefonderzoek werd het tijd om in de straat te gaan kijken.

Zoals ik al eerder heb verteld, is de Oranjestraat in fases gebouwd. De eerste huizen kwamen aan het begin van de straat, tegenover de toenmalige ULOschool, die later de Rijkskweekschool werd. Deze huizen kregen de nummers 1 tot 7. Ze staan op de oude foto en ook op de foto die ik vandaag heb gemaakt. De huizen ernaast zijn in 1918 gebouwd. In de gevelpunt van deze huizen hebben, zoals op de oude foto te zien is, lijnen gezeten. Op de foto van vandaag zien we dat nog  bij een paar huizen terug.

In het vorige blog over Etty's huis, schreef ik dat alle oneven nummers in 1918 werden gebouwd en daarbij nr 2 en 24. Bij nader inzien heb ik daarbij een leesfout gemaakt. Het waren de nummers 2 en 4, niet 2 en 24. Dat maakt het verhaal logisch. De huizen die al aan de even kant van de straat stonden, moesten natuurlijk ook een nummer hebben.

Zoals ik al schreef, kwam er in 1921 een huizenblok aan de even kant van de straat. Op nummer 2 kwam de familie Witkop te wonen. Dit is te zien op een detail van een foto van de straat. 

Vandaag trof ik op datzelfde huis twee huisnummers, 2 en 12: een stille verwijzing naar de kleine hernummering die het gevolg was van het afbreken van de school en het bouwen van 5 nieuwe huizen, de nummers 2 t/m 10. Als nummer 2 hernummerd is tot 12, dan is 26 vermoedelijk hernummerd tot 36.

Aan het eind van de straat staan de huizen met nummer 36 en 38. Het is een huis van hetzelfde type als de huizen die in 1918 aan de oneven kant van de straat zijn gebouwd. In het verhuurregister staat dat deze huizen inderdaad vanaf 1918 zijn verhuurd.

Jaap Meijer herinnerde zich dat de familie Hillesum op een hoek woonde. Dat zou het hoekhuis van de Oranjestraat kunnen zijn. Het kan ook dat hij zich dit herinnerde uit de tijd dat het huizenblok nr. 2 - 24 nog niet gebouwd was. Toen waren nummer 2 en 4 de enige huizen aan deze kant van de straat en daarmee vanzelfsprekend hoekhuizen. Het is ook mogelijk dat hij het zich als een hoekhuis herinnerde, doordat de Oranjestraat een bocht maakt en het huis gebouwd is net na de bocht.

Na mijn archiefonderzoek en mijn wandeling door de Oranjestraat kom ik tot de conclusie dat de familie Hillesum vanaf 1919 steeds in hetzelfde huis gewoond heeft. Dat dit huis in 1921 is hernummerd van 2 naar 26, waardoor deze beide adressen in de archieven zijn teruggevonden. En dat na de bouw van nummer 2 tot 10 opnieuw een hernummering is geweest, die van nummer 26, nummer 36 heeft gemaakt. 

Als we Etty, en hopelijk ook Mischa, willen herdenken, moet dat volgens mij bij dit huis.