Verkiezingen!

De provinciale verkiezingen houden ons al een tijdje bezig. Op straat kunnen we folders krijgen van alle partijen, er staan driehoeksborden langs de weg en op TV worden wat vreemde debatten gevoerd door mensen op wie we niet kunnen stemmen.

Verkiezingen zijn een oud fenomeen. Er zijn scherven gevonden die in het oude Griekenland zijn gebruikt voor het zogenaamde schervengericht. In de huidige tijd, waarin de ene na de andere dictator onder druk komt te staan en soms vertrekt, is dat wel een passend verhaal. De volksvergadering kon een dictator met een stemprocedure voor 10 jaar verbannen. Daarmee voorkwam de vergadering dat bepaalde mannen te machtig werden. 

Lijst van de kiezers in Scheemda in 1797

  

De verkiezingen door het volk begonnen in Nederland in de Bataafse tijd. In 1795 werden de eerste stemgerechtigden geregistreerd. Op 8 augustus 1797 waren er verkiezingen over de nieuwe Bataafse Staatsregeling. Een jaar later, na de staatsgreep van januari 1798, moesten er opnieuw verkiezingen gehouden worden over een Staatsregeling.

Het archief van de voormalige gemeente Winschoten begint met de organisatie van deze verkiezingen. Er is een bestuur aangesteld door het Intermediair Administratief Bestuur van het voormalige gewest Stad en Lande. Daarvoor waren er dus geen verkiezingen. Dit bestuur bestaat uit J.A. Crebas, H. Post, T. Wichgers, D Mulder en J.H. Rabe. Op 16 april is hun eerste zitting. Ze benoemen Derk Mulder tot voorzitter en J.H. Rabe tot secretaris, en ze leggen de burgerbelofte af. Verder kunnen ze niet zoveel omdat Crebas absent is.

De heren komen iedere dag bij elkaar om lijsten de maken en publicaties te lezen. Iedere dag zijn ze bij een ander bestuurslid thuis. Op 20 april kunnen ze eindelijk werkelijk aan de slag omdat Crebas aanwezig is. Hij moet nog wel zijn burgerbelofte afleggen.

Op 23 april zijn dan de verkiezingen. Er is een grondvergadering in de kerk, één in de kerspelschool, één bij burger Abbinga thuis en de laatste in het huis van burger Groeneveld. Op dezelfde dag komt het bestuur bijeen om de uitslagen te verzamelen. Het overzicht wordt aan het intermediair Adninistratief Bestuur van het voormalig Gewest Stad en lande toe gezonden. 's morgens van 24 april met de 2 uur schuit.

Na de verkiezingen gaat het bestuur verder met het innen van belastingen en het inschrijven van mensen voor de 'wapendienst'. Het notulenboek vertelt nog veel meer, maar dat moet een andere keer verteld worden. Niet alles in dit eerste notulenboek is even goed te lezen. Iedere maand werd namelijk een andere secretaris gekozen, en een andere voorzitter. En niet iedereen had het handschrift van een echte secretaris...

De uitslag van de verkiezingen is niet genoteerd in het notulenboek van het bestuur. Die zou dus in het archief van het bestuur van het voormalig gewest moeten liggen...

Wordt vervolgd.